• Janke Diderika Cloeck is geboren op 23 december 1773 te Beetsterzwaag en overleden 7 mei 1856 te Wirdum en daar begraven.
• Ze is de dochter van ds Zeger van Arnhem Cloeck 1740-1834 en Magteltje A. Dykstra 1743-1801. Janke is vernoemd naar haar grootmoeder Janke Bosboom.
  
  
• Janke trouwt op 22 mei 1791 met ds Menco Numidius Menkema
  2 aug 1764 Emden - 28 juni 1792 Tjalleberd.
  
  
• Janke hertrouwt op 25 augustus 1793 met ds Willem Beekhuis 1766-1815.
• Hun kinderen: Aleida 1794-1802, Jan Steven Cloeck 1797-1890, Hermannus 1798–1875, Aleida 1802-1867, Magdeltje 1804-1878, Albert 1806–1876, Theodorus 1808-1893, Helmerus 1811-1878, Christiaan Houdyn 1814-1885.

Jeugd

Over Janke 's jeugd is weinig bekend. Ze is een van de drie dochters van Zeger van Arnhem Cloeck en Magdeltje Dijkstra. Haar vader is van 1767 tot 1806 predikant in Beetsterzwaag. Hier groeit Janke dus op. Hoewel het een welvarend dorp is met adelijke bewoners, noteert vader in het kerkenboek dat de kerk zo bouwvallig is, dat de dienst niet zonder gevaar is. In 1803 wordt de kerk afgebroken en met beperkte middelen herbouwd.

 

Eerste huwelijk

Hoe heeft Janke haar eerste man leren kennen? Misschien via haar vader - hij is een van degenen die op 1 oktober 1788 de proponent Menco Numidius Menkema als geschikt beoordeeld om te mogen preken. Menco wordt vervolgens aangesteld in Ureterp en Siegerswoude.

Janke trouwt op haar 17e met deze 26-jarige Menco, hij is dan inmiddels dominee in Tjalleberd. Een jaar na het huwelijk wordt er een testament opgesteld. Daarin staat Willem Beekhuis als getuige vermeld. Menco noemt Janke als zijn enig erfgenaam. Janke wijst haar ouders en Menco als erfgenaam aan. Wat is de reden van dit testament? Nog geen maand later is Menco overleden. Na een huwelijk van veertien maanden is Janke alweer weduwe.

 

Tweede huwelijk

Acht maanden na Menco 's overlijden krijgt Janke op 28 februari 1793 een pareltje van een liefdesbrief van een collega en vriend van de overleden Menco.

 

'Nog nimmer heb ik zo iets voor iemand Uwer kunne gevoeld als ik thans voor U gevoele,' schrijft de 26-jarige dominee Willem Beekhuis en een half jaar later zijn ze getrouwd. Klik hier voor de volledige brief.

 

Janke 's oudste zus Anna overlijdt in 1795 op 25-jarige leeftijd. Haar moeder overlijdt in 1801 en vader hertrouwt in 1802 met Christina Houdina Bouman. Naar deze geliefde stiefmoeder zijn veel nakomelingen vernoemd, te beginnen met de jongste zoon van Janke en Willem: Christiaan Houdijn.

Willem Beekhuis is predikant in Garijp. Janke en Willem hebben een gelukkig huwelijk maar daaraan komt abrupt een eind. Willem overlijdt onverwacht op 48-jarige leeftijd. De 41-jarige Janke is dan voor de tweede keer weduwe. 

Lees hier over het gezinsleven van Willem Beekhuis en Janke Diderika Cloeck.

 

Verhuizing

Een jaar na het overlijden van Willem vertrekt Janke met haar gezin vanuit de pastorie van Garijp naar 'een nederige woning' in Wirdum, nu aangeduid als Lytse Buorren 18, veertien kilometer verderop. Per 26 mei 1816 staat ze als lidmaat ingeschreven bij de hervormde kerk van Wirdum.

De schoolmeester De Haan (die de opvolger is van Doeke Wijgers Hellema) heeft haar bijgestaan in de scholing van de kinderen. Het zal allemaal niet mee zijn gevallen. In 1827 wordt zoon Theodorus ingeloot voor dienst bij de Nationale Militie en het kost 200 gulden om een plaatsvervanger te vinden. Dorpsgenoot Doeke Wijgers Hellema schrijft in zijn dagboeken dat deze vervanger na de eerste betaling afzag van zijn verplichtingen. Zoon Albert schrijft later over het 'niet benijdenswaardig lot' van hun zwaar beproefde moeder. In 1829 woont alleen de jongste 15-jarige zoon Christiaan Houdijn nog thuis bij de inmiddels 56-jarige Janke.

 

Familiebanden

Janke is sterk betrokken bij het wel en wee van haar gezin. Als in 1833 haar dochter Magdelt Beekhuis een driejarig kindje verliest, is zij degene die ondanks het 'onstuimige weder' meteen vanuit Wirdum naar Achlum vertrekt om Magdelt bij te staan. 

Haar dorpsgenoot Hellema noteert in 1836 dat Janke haar dochter Magdeltje en haar man Hendrik Hellema in Achlum bezoekt vanwege de geboorte van een kleinkind. Ook dochter Aleida (dan al weduwe), haar zoon Theodorus, Doeke Wijgers Hellema en zelfs schoolmeester E. de Haan gaan mee.

Rond mei 1842 komen Magdelts zonen Willem (10) en Wieger (12) een tijd bij haar logeren omdat hun ouderlijk huis, de pastorie in Achlum, wordt afgebroken en herbouwd.

Sinds 1845 komen haar acht volwassen kinderen en schoonkinderen elke zomer bijeen. Dat gebeurt wisselend bij een van hen thuis. In 1850 begint de 'Familie-vereeniging', zoals het gezelschap zich noemt, te notuleren. Er komen verzen in het album te staan die tijdens de maaltijd zijn voorgedragen, knipsels en andere bijdragen. Zo ook het verslag uit 1850 waarin Janke met al haar kinderen op 'bedevaart' gaat naar Garijp. Voor het eerst na 35 jaar betreden ze weer de pastorie en de kerk. Er wordt emotioneel en gedetailleerd verslag van gedaan. De kinderen zullen het 'Album der Familie-vereeniging Willem Beekhuis' voortzetten tot 1884. 

 

De laatste jaren

Janke wordt thuis in Wirdum bijgestaan door haar kleindochter Janke Diderika Vlaskamp. Haar kleinzoon Doeke Hellema heeft het in zijn autobiografie over de warme en hartelijke sfeer bij de familie Beekhuis. In 1855 schrijft Doeke dat hij met zijn ouders vanuit Achlum naar Wirdum schaatst om de verjaardag van Grootmoeder Beekhuis op 23 december mee te vieren. Het wordt de allerlaatste verjaardag van Janke Diderika Cloeck. ‘Op de verjaardag van Grootmoeder was ieder harer kinderen zooveel mogelijk aanwezig, en dan was het zeer gezellig. En ik mocht alles doen, zelfs vuurtjes bouwen in den haard, torens hoog, want het was bitter koud buiten. En de lieve Grootmoeder was zuinig met haar turf. De Ooms lachten dan en vonden het wel aardig bij het helder opbrandend vuur.’

 

Ziekte en dood

Janke lijdt al langere tijd aan een ziekte maar is verder 'werkzaam en bedrijvig, altijd op alles lettende en voor alles zorgende'. Op 1 mei is ze nog goed maar daarna wordt haar gezondheid plotseling zorgelijk. Tot dan heeft de behandeling van haar zoon, de dokter Theodorus Beekhuis, nog voor verlichting gezorgd. Haar geest blijft helder. De kinderen vinden het moeilijk om haar naar adem te zien hijgen.

Het 'liet het zich aanzien dat de ongesteldheid (borstwater), daaraan zij sints jaren reeds lijdende was, nu het ligchaam zou slopen. Wel was haar geest nog even helder en zij, als altijd, geduldig en gelaten, eigen leed vergetende om maar voor anderen te zorgen; wel deed het haar goed velen van hare kinderen in deze laatste ure te ontmoeten; maar zwaar viel het dezen, die borst, waarin zooveel liefde woonde, naar den adem te zien hijgen, zonder verligting te kunnen aanbrengen.'

Kalm en zacht overlijdt Janke Diderika Cloeck in den vroege morgen van 7 mei 1856 op 82-jarige leeftijd.

Haar kleinzoon Doeke Hellema mist haar en schrijft: 'Bij de gedachte aan de dierbare overledene, dat zij voortaan niet meer beneden als eene koningin in het midden van haar talrijk kroost zal voorzitten, leer ik het pijnlijk gevoel van gemis kennen, dat mij tranen afperste, want ik had grootmoeder zeer lief!' Haar kerkboek gaf zij al een paar jaar eerder aan haar kleindochter Janke Vlaskamp die haar jaren heeft geholpen. 

 

Herinneringen

Haar dood en uitvaart uitgebreid beschreven in het Album der Familie-Vereeniging Beekhuis. In het Album is te lezen dat er een 'photographisch portret' van Janke is gekopieerd en dat deze lithografie onder familieleden is verspreid. In het werkboekje van de kunstenaar Berend Kunst staat dat hij in 1849 in Wirdum de weduwe Beekhuis schilderde (een kopie). Informatie over dit portret is zeer welkom. 

Haar grafsteen in Wirdum is er niet meer. 

• Lees hier meer over Willem Beekhuis.

Klik hier voor

• Testament 1792 met Menco Numidius Menkema
• De liefdesbrief 1793 van Willem Beekhuis aan Janke
• De kwartierstaat van Janke Diderika Cloeck;
• Verslag van haar dood en begrafenis;
• Het Genealogisch Jaarboekje 1960 vanaf 
  pagina 63 over de familie Beekhuis;
• De verslagen van de familiebijeenkomsten van haar kinderen
  van 1850-1884;
• Over haar schoondochter Geesje Feddes;
• Het pamflet van Geesje Feddes 'Gelijk recht voor allen'.
• Artikel over o.a. voorouders Janke Diderika Cloeck.

<< terug